Op donderdag 9 juni 2022 zijn wij op bezoek geweest bij ons lid, Herman Leander, in Bronbeek. Herman is begin dit jaar verhuisd van Bakel naar Arnhem. Alvorens had Herman een klein weekje “proef gezeten” en dat was goed bevallen. Dat het in een stroomversnelling kwam had hij niet verwacht, dus al snel was het verhuizen naar Bronbeek.
In het kort de geschiedenis van Bronbeek:
Het tehuis:
Welgestelde burgers legden Bronbeek begin 19e eeuw aan als buitenverblijf. Koning Willem III (1817-1890) was de laatste particuliere eigenaar. Hij schonk het landgoed in 1859 aan de staat onder de voorwaarde dat er een tehuis kwam voor militairen van het koloniale leger. Architect Nicolaas Willem Rose ontwierp vervolgens een praktisch en modern gebouw. Op 19 februari 1863 opende het ‘Koloniaal Militair Invalidenhuis’. Het bood huisvesting aan ruim 200 militairen, die door handicap of hoge leeftijd geen actieve dienst meer konden vervullen. In 1970 verviel de voorwaarde dat bewoners gediend moesten hebben bij het KNIL. Het tehuis werd opengesteld voor oud-beroepsmilitairen uit alle delen van de Nederlandse krijgsmacht.
Het museum
Na de opening schonken het Ministerie van Koloniën, de koning en particulieren voorwerpen uit Nederlands-Indië aan Bronbeek. Dit vormde de aanzet tot het hedendaagse museum. De voorwerpen kregen een plaats in de gangen, langs de wanden en in de trapportalen van het tehuis. Op het terrein rond het tehuis verbouwden de bewoners voedsel. Inmiddels is het museum dé plek voor Nederlands koloniale militaire geschiedenis. Op het landgoed zijn in de loop der jaren verschillende monumenten verrezen en Bronbeek is inmiddels een belangrijke herdenkingsplaats.
Het gedenkt hen die dienden in het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger. 2 bronzen figuren verbeelden een Molukse en een Nederlandse fuselier van het KNIL.
Het KNIL
In eerste instantie was de Indische strijdmacht onderdeel van het Nederlandse leger. Vanaf 1814 ontwikkelde het Koninklijke Nederlandsch-Indisch Leger zich tot een zelfstandig leger.
Het bestond alleen uit beroepsmilitairen en militairen uit het Nederlandse leger die voor een bepaalde periode bij het leger waren gedetacheerd. In de 19e eeuw moest het KNIL-onlusten, ongeregeldheden en opstanden bedwingen en oorlogen voeren. Hiervoor werden verschillende expedities uitgezonden. In deze onrustige periode moesten de Nederlandse troepen vrijwel elk jaar in het een of ander deel van het eilandenrijk optreden.
De Japanse invasie
In de loop van de 20e eeuw ontstond de noodzaak om ook bedacht te zijn op een buitenlandse vijand. Het KNIL wist de Japanse invasie in 1942 niet tot staan te brengen. Slechts enkele militairen ontkwamen naar Australië en vele krijgsgevangenen werden gedwongen tot dwangarbeid tot de dood erop volgde. Na de oorlog volgde direct een nieuwe uitdaging: de zogenoemde politionele acties moesten een einde maken aan de onafhankelijkheidsstrijd van de Indonesiërs. In 1949 ging Nederland gedwongen akkoord met erkenning van Indonesië. Niet lang daarna, juli 1950, hield het KNIL op te bestaan.
Bezoek Herman vervolg:
Met de burgemeester Michel van Veen, Duncan van der Velden en ondergetekende vertrokken we om 13:00 uur vanuit Bakel naar Arnhem. Onze burgemeester reed en liet ons onderweg o.a. de woning/bedrijf zien van een van de rijkste boeren in onze gemeente. Aangekomen bij Bronbeek, melden we ons netjes via de intercom bij de dienstdoende portier. We mochten de parkeerplaats op en liepen naar het tehuis, aldaar stond Herman ons al op te wachten. De Burgemeester had een mooi aandenken van Gemert-Bakel meegenomen voor Herman, maar Herman had voor ons ook een cadeau, boeken over de geschiedenis van Bronbeek. Nadat we van een overheerlijk huisgebakken gebakje met koffie hadden genuttigd heeft Herman ons rondgeleid.
Nadat we de woongedeelte en slaapgedeelte hadden gezien waarbij ook een eigen ziekenhuisje aanwezig is, zijn we de tuin in gegaan. En daar de aanwezige kunstwerken bekeken.
Herman vertelde ons dat hij geprobeerd had een etentje te regelen in het tehuis. Maar wij hadden andere plannen, we liepen ondertussen naar het restaurant Kumpulan (op het terrein van Bronbeek). Daar aangekomen nodigden we Herman uit om met ons een overheerlijk Indisch diner te gaan nuttigen. Er werd ons een feestmaal voorgezet in een privé kamer van het restaurant.
Rond 19:00 uur namen we afscheid van Herman, die het zeer bijzonder waardeerde dat vanuit onze vereniging heel veel aandacht voor hem was, het bedankte ons met de woorden: “Dank dank, hartelijk en vriendelijk bedankt”